Năm 2010, Apple chính thức giành mất vị trí của Microsoft trong bảng xếp hạng các hãng công nghệ hùng mạnh nhất thế giới.

Gần đây, IBM đang bám rất sát để giành vị trí thứ 2 từ tay Microsoft. Trong 1 năm qua, Microsoft đã gần như nổi điên và mọi biện pháp đã được hãng này áp dụng nhằm lấy lại ngôi vương đã mất. Bao giờ Microsoft quay lại?

Thất bại báo trước

Nhìn lại bảng xếp hạng vị trí các hãng công nghệ trong thời điểm hiện tại, một xu thế có thể thấy rõ là Microsoft dường như đang đi vào giai đoạn khủng hoảng và suy trầm nghiêm trọng.

Theo kết quả thống kê mới nhất trên Google Finance thì Apple đang chiếm vị trí đầu bảng với mức tổng giá trị cổ phiếu lên tới 308,98 tỉ USD trong khi đứng thứ hai là Microsoft hiện nằm ở mức 207,87 tỉ USD. Bám sát nút ngay phía sau đó chính là hãng công nghệ IBM – chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất các siêu máy tính mạnh nhất thế giới với tổng giá trị vốn hóa quy ra cổ phiếu đạt 206,25 tỉ USD. Vị trí thứ tư của Google vốn luôn có mức tăng trưởng hàng năm rất ấn tượng hiện đang ở giá trị 167,57 tỉ USD. Hãng sản xuất bán dẫn và chip vi xử lý cho máy tính lớn nhất thế giới Intel tiếp tục giữ vững vị trí thứ năm với giá trị vốn hoá thị trường đạt 125,66 tỉ USD.

Có thể thấy rõ việc Microsoft rơi xuống vị trí thứ 3 bảng xếp hạng chỉ còn là vấn đề thời gian. Theo các chuyên gia về kinh tế, thị trường hiện đánh giá cổ phiếu của Microsoft rất… kém hấp dẫn khi định giá cho nó chỉ ở mức 24,64 USD/cổ phiếu – tức chỉ hơn giá trị cổ phiếu của Intel (23,71 USD/cổ phiếu) chưa tới 1 USD trong khi Intel đứng ở vị trí thứ 5 bảng xếp hạng còn Microsoft chễm chệ ở vị trí thứ hai với lượng tài sản nhiều hơn 82 tỉ USD. Trong khi đó, các hãng như IBM, Apple hay Google lại được các nhà đầu tư ưu ái rất nhiều khi nâng giá trị của chúng lên tới mức 169,12 USD/cổ phiếu (IBM), 335,41 USD/cổ phiếu (Apple) hay 520,03 USD/cổ phiếu (Google). “Điều này cho thấy, thị trường kỳ vọng nhiều vào sự phát triển của Google, Apple hay IBM trong tương lai hơn là sự phát triển của Microsoft” – một nhà phân tích khẳng định.

Trước thời điểm Microsoft mất ngôi, trong khoảng 5 năm trước đó, hãng công nghệ tiên phong này đã chứng tỏ mình không còn muốn đi… tiên phong nữa. Trong những mổ xẻ truy tìm nguyên nhân được tiến hành gần đây và trong năm 2010, người ta thấy Microsoft có vẻ đã quá già trong thế giới công nghệ và dường như bộ máy của nó có vẻ không muốn tiếp tục tiến vào những môi trường mới vốn đang được đánh giá rất cao trong khoảng thời gian gần đây. Sự tự tin với những gì mình đang có cùng với niềm tin vào một thế giới công nghệ trong nhãn quan lạc hậu khiến Microsoft tự đánh mất nhiều cơ hội quý giá để giúp mình phát triển hơn nữa trong tương lai. “Microsoft đã tự giết chết chính mình vì sự tự tin quá lố” – Wall Street Journal thừa nhận.

Bỏ rơi Search engine

Nếu nhìn vào sự phát triển của Google trong quá khứ và ngay cả thời điểm hiện tại, chắc chắn đây là nỗi đau lớn nhất của chính Microsoft. Ngay sau khi ra đời, khi còn chân ướt chân ráo gia nhập thị trường công nghệ, lúc đó – Google chỉ là một cái tên quá nhỏ bé so với Microsoft và “môi trường” mà Google chọn để “hành tẩu” lại chính là thế giới tìm kiếm – không gian mà Microsoft vốn rất xem thường. “Trong thời điểm ấy, công cụ tìm kiếm trên thế giới chỉ nổi danh với hai bộ máy MSN của Microsoft và Yahoo search của Yahoo trong đó Yahoo search được đánh giá ưu việt hơn hẳn so với MSN của Microsoft. Rất tiếc, lời cảnh báo sớm này đã không được Microsoft nhận ra, họ bỏ mặc cho Yahoo thống trị thế giới ấy trong khi gần như không có bất kỳ động thái nào để “tăng lực” cho công cụ tìm kiếm của mình. Ngay đến khi Google search chính thức vượt qua Yahoo search thì Microsoft vẫn… mỉm cười khoát tay bỏ qua. Microsoft đã không nhận ra được những tiềm năng thật sự mà một công cụ tìm kiếm mang lại” – các nhà quan sát cho biết.

Mãi cho tới năm 2009, khi Google Search gần như đã trở thành bộ máy tìm kiếm thống trị toàn thế giới với mức lợi nhuận mang lại cho Google (nhờ quảng cáo) lên tới vài chục tỉ USD thì hãng công nghệ Microsoft mới giật mình tỉnh giấc. Tuy thế, có vẻ các chiến lược gia của Microsoft vẫn đang… mộng du. Thay cho việc phát triển một công cụ tìm kiếm mạnh hơn Google Search thì Microsoft lại quay qua đi mua lại… Yahoo để có được công cụ tìm kiếm Yahoo Search – vốn chỉ chiếm thị phần bằng một chiếc… móng tay so với Google Search. Theo các nhà phân tích, rất may là Yahoo đã “ngu” khi từ chối Microsoft trong việc bán mình, nếu không, với trên 50 tỉ USD bỏ ra, Microsoft sẽ tự động rước thêm một “của nợ” Yahoo về với mình và sẽ tốn thêm hàng đống tiền để xử lý lượng nhân viên khổng lồ mà Yahoo đang có trong khi chưa chắc ván bài Yahoo Search có thể thay đổi thế quân bình mà Microsoft hi vọng sẽ tạo được với Google.

“Sự thực đã xảy ra đúng như vậy, ngay cả khi Microsoft và Yahoo lập liên minh Search Engine chia sẻ thông tin tìm kiếm với nhau thì nó vẫn không bằng một góc so với với Google Search (vốn đang chiếm tới 90,29%)” – BusinessWeek kết luận. Microsoft ngay sau đó đã tiến hành cải tổ lại bộ phận phát triển công nghệ tìm kiếm với lời tuyên bố Bing search (công cụ tìm kiếm mới của Microsoft) sử dụng tới hàng ngàn thuật toán cực mạnh và sẽ tạo nên tiền đề mạnh cho sự phát triển của nó trong tương lai. Sau một năm chính thức “xuống núi”, Bing vẫn chỉ được có 3% người sử dụng. CEO của Google, trong một bài phát biểu đã chọc tức Microsoft khi tuyên bố Bing Search quả thực là một đối thủ rất … đáng gờm của Google Search. Theo các chuyên gia, trên lĩnh vực tìm kiếm, có thể sẽ mất một thời gian rất lâu nữa để Microsoft có thể “làm được trò trống gì ra hồn” trên lĩnh vực tìm kiếm. Còn trong thời điểm hiện tại, Search Engine có vẻ là một chiến trường thất bại nặng nề mà Microsoft chắc chắn không bao giờ muốn nhắc tới mặc dù vẫn không ngừng đầu tư cho lĩnh vực này.

Hệ điều hành Smartphone

Là một nhà phát triển hệ điều hành hàng đầu trên thế giới – yếu tố vốn đưa Microsoft vươn lên trở thành hãng công nghệ hùng mạnh nhất hành tinh, tuy thế - Microsoft lại không nhận ra được vị thế của mình trong lĩnh vực sản xuất nền tảng cho di động. Vào thời mà Symbian già cỗi đang làm chủ, hệ điều hành Windows Mobile mà Microsoft phát triển thậm chí cũng không thực sự tạo được ấn tượng cho người sử dụng và nó cũng không thể vươn lên vị trí thống trị giống như Windows PC đang làm trên máy tính. “Có vẻ sự thất bại của Microsoft Windows Mobile phần nhiều do vấn đề kỹ thuật mà ra” – MarketWatch nhận định. Để có thể thống trị, bắt buộc anh phải tốt nhất, như vậy, nghĩa là, khi anh không tốt nhất thì anh sẽ không thể thống trị. Các hệ điều hành cho di động của Microsoft, từ trước tới nay – chưa bao giờ tạo được vị thế tầm cỡ giống như người anh em trên máy tính của nó đã làm được.

“Điều quan trọng là Microsoft cho rằng, điện thoại chính là một chiếc máy tính thu nhỏ, vì thế - họ cố gắng đưa mọi thứ trong hệ điều hành máy tính vào trong hệ điều hành điện thoại. Việc này khiến máy đòi hỏi cấu hình phần cứng cao mới chạy được trong khi đó vấn đề giá lại là động lực thách thức lớn cho yêu cầu ngặt nghèo về cấu hình”. Hướng đi này có vẻ tiếp tục trở thành lối mòn của Microsoft khi một loạt các hệ điều hành mới, hiện đại ra đời như Android, BlackBerry, iOS,… Những hệ điều hành trên liên tục được cải tiến theo hướng đơn giản, gọn nhẹ và nhiều tính năng hơn trong khi hỗ trợ tốt cho các máy cấu hình không mạnh, còn Microsoft lại tiếp tục phát triển Windows Phone 7 mà trong những sản phẩm thử nghiệm ra mắt vừa qua, các chuyên gia đánh giá nó sẽ chạy thực sự tốt nếu máy có cấu hình… rất mạnh. Các nhà sản xuất điện thoại lại cảm thấy khó thở nếu bán ra những máy cấu hình mạnh trong khi giá lại không thể cao. Còn người tiêu dùng thì chắc chắn chẳng có lý do gì phải bỏ nhiều tiền hơn cho một chiếc điện thoại giá quá cao cài Windows Phone 7 trong khi lại có thể tìm được những “ông kẹ” tốt hơn đang chạy Android hay BlackBerry.

Có vẻ sự việc trên tiếp tục đẩy Microsoft vào một nước cờ liều lĩnh khi tuyên bố bỏ ra 100 tỉ USD để có thể mua… đứt Nokia – nhà sản xuất điện thoại lớn nhất thế giới. Lẽ dĩ nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng sự hợp tác Microsoft – Nokia sẽ tạo ra một liên minh hùng mạnh có khả năng đe dọa các đối thủ trực tiếp đang lên như Apple, Google hay BlackBerry nhưng nhiều nhà phân tích lại cho rằng, sự kết hợp trên chẳng thể ra ngô ra khoai. Theo các phân tích của luồng ý kiến này, Nokia được xem là hãng chuyên bán điện thoại trong phân khúc thị trường giá rẻ với phần nhiều những chiếc máy có cấu hình thấp – ngay cả những smartphone mạnh nhất của Nokia cũng có cấu hình không thật sự mạnh nếu đem so với iPhone hay nhiều máy dùng Android khác của Samsung hoặc Motorola,… Trong khi đó, Windows Phone 7 – “giai nhân” mà Microsoft muốn đem gả cho Nokia lại là một cô nàng quý tộc “son phấn” đầy mình và chỉ có thể “sống tốt” nếu đem vào một “tòa cung điện xa hoa”. Như thế, nếu đem Windows Phone 7 gắn vào trong một chiếc Nokia cấu hình tầm trung thì chẳng khác gắn tên lửa cho xe đạp – sẽ khó có thể phát huy được sức mạnh của cả hai, Fox News kết luận.

Ngay cả Google cũng khẳng định liên minh Microsoft – Nokia sẽ chẳng thể làm được gì và sớm muộn thì Nokia cũng sẽ quay lại với Google để dùng Android. Nokia có vẻ cũng thấy rõ được yếu tố “chơi dại” này khi bắt Microsoft chung trước 1 tỉ để hãng sản xuất điện thoại dùng Windows Phone 7. “Nokia có vẻ không muốn mạo hiểm và việc này có vẻ giống như Microsoft thuê Nokia sản xuất điện thoại dùng Windows Phone 7 cho mình chứ không phải Nokia thực tâm muốn làm việc ấy”. Tuy vậy, theo phần đông các nhà quan sát, Microsoft có thể cải biến Windows Phone 7 xuống các mức tầm thấp hơn nữa để giúp nó chạy tốt trên các điện thoại cấu hình không cao của Nokia và thậm chí là những dòng máy tính bảng sau này. Điều này chắc chắn sẽ là động lực giúp Microsoft lấy lại sức mạnh cho mình trong tương lai – đưa ra kết luận cuối cùng.

Rớt hạng và lên hạng?

Theo các nhà quan sát, chắc chắn Microsoft sẽ rớt xuống hạng 3 chỉ trong một thời gian ngắn nữa bởi IBM đang có những bước phát triển bền vững trong khi Microsoft thì liên tục gặp thất bại với nhiều dự án mới của mình. “Chỉ cần một thất bại nữa là Microsoft sẽ xuống hạng. Microsoft đang xuống dốc không phanh giống như tình trạng Nokia trước kia. Tuy thế, nếu như Nokia còn có Microsoft hay Google đưa chân ra đỡ lại thì rất khó để kiếm được ai đó ghì được Microsoft không xuống dốc trừ khi chính hãng công nghệ này phải tự nỗ lực bò ngược lên dốc trở lại sau khi đã lao xuống đó” – một nhà phân tích nhấn mạnh.

Trước mắt, với các sản phẩm đang làm mưa, làm gió trên thị trường như iPhone, iPad,… Apple chắc chắn sẽ tiếp tục giữ vững vị thế của mình ít nhất trong 2 năm nữa. Liên minh Nokia – Microsoft, theo như thông báo của Nokia thì mãi đến cuối năm nay (2011) hoặc đầu năm 2012 mới có thể tung ra được các sản phẩm dùng Windows Phone 7. Như vậy, cần ít nhất 1 năm để những sản phẩm trên mang lại được doanh thu thực sự cho cả hai. Tuy vậy, trong tình trạng “tứ bề thọ địch” mạnh như hiện nay, Microsoft khó lòng tìm lại được hào quang như xưa hay gần như chắc chắn là đã đánh mất nó hoàn toàn – điều mà đồng minh Nokia của họ đã bị.

“Bao giờ Microsoft quay lại?”. Nếu nhìn vào 3 nguồn sức mạnh chính của hãng công nghệ này là hệ điều hành cho máy tính vốn gần như tăng trưởng tương đối chậm, hệ điều hành cho điện thoại vốn đang gặp trở ngại trong việc tìm hướng ra và lĩnh vực game vốn cũng gặp các đối thủ cực kỳ nặng ký thì có vẻ, Microsoft sẽ khó lòng mà quay lại được, Mobile Burn đúc kết.