Loại bỏ malware với phiên bản miễn phí của Ad-Aware 2008

Có khá nhiều các loại phần mềm độc hại (malware) khác nhau và tuỳ vào tác động tới người dùng mà chúng được gọi là adware (phần mềm quảng cáo), spyware (phần mềm gián điệp)... Ngăn ngừa các phần mềm độc hại sẽ đảm bảo hiệu suất công việc và bảo vệ thông tin, dữ liệu cá nhân khỏi nguy cơ bị đánh cắp. Ad-Aware 2008 là một trong số các phần mềm có thể giúp đơn giản hoá công việc này.

Để hiểu rõ hơn về các phần mềm nguy hại thông thường, ta có thể phân loại như sau:

Spyware là loại phần mềm chuyên thu thập các thông tin từ các máy chủ (thông thường vì mục đích thương mại) qua mạng Internet mà không có sự nhận biết và cho phép của chủ máy. Một khi đã cài đặt, spyware điều phối các hoạt động của máy chủ trên Internet và lặng lẽ chuyển các dữ liệu thông tin đến một máy khác (thường là của những hãng chuyên bán quảng cáo hoặc của các tin tặc). Spyware là một trong các "biến thể" của phần mềm quảng cáo (adware). Spyware là chữ viết tắt của spy (gián diệp) và software (phần mềm máy tính) trong tiếng Anh; tương tự, adware là từ advertisement (quảng cáo) và software mà thành.

Adware: Phần mềm quảng cáo thường đính kèm với những mẩu quảng cáo nhỏ, chúng thường được phân phát dưới hình thức phần mềm miễn phí hay phiên bản dùng thử. Và chỉ khi bạn trả tiền cho sản phẩm dùng thử đó, các quảng cáo sẽ "teo" nhỏ hoặc biến mất tùy theo chính sách (policy) của hãng phần mềm đó.

Grayware: chỉ phần mềm cài vào máy của bạn mà không được phép, khiến cho máy tính gây nên những cảm giác khó chịu cho người sử dụng, mặc dù không do nguyên nhân virus.

Malware chỉ tất cả các loại phần mềm độc hại bao gồm viruses, trojans, worms, và rootkits...

Công cụ Ad-Aware 2008 của Lavesoft hoàn toàn miễn phí cho người sử dụng cá nhân, có thể khắc chế những loại phần mềm hiểm độc nói trên với công năng khá tốt.

Đầu tiên, sau khi tải về chương trình và cài đặt tại software/101, bạn sẽ được yêu cầu nhập mã số kích hoạt sản phẩm đã mua, tuy nhiên, có một lựa chọn khác đó là sử dụng miễn phí chương trình này suốt đời với tư cách người sử dụng cá nhân. Ta chỉ cần nhấp nút "Use Free" là xong.

Trước khi hoàn tất quá trình cài đặt, Ad-Aware sẽ cập nhật cơ sở dữ liệu nhận diện mới nhất.

Sau khi cài đặt thành công, bạn sẽ thấy có 2 shortcut trên màn hình nền trong đó có một là tiện ích Ad-Watch, giúp bảo vệ bạn theo thời gian thực (real-time) tránh khỏi adware. Nếu như sử dụng phiên bản miễn phí thì ứng dụng này sẽ không được kích hoạt. Rõ ràng là các nhà sản xuất muốn khuyến khích bạn trả tiền để được tận hưởng bản Plus và Pro.

Sau khi khởi động quá trình scan lần đầu tiên, bạn sẽ thấy được tiến trình làm việc và nhận được thông báo mỗi khi có đối tượng được nhận diện.

Khi quá trình scan kết thúc, bạn có thể lựa chọn các đối tượng được liệt kê và loại bỏ chúng. Chương trình cho phép bạn thực hiện chế độ khôi phục bằng cách xác định thời điểm khôi phục (Restore Point) trước khi thực hiện thao tác gỡ các đối tượng tình nghi. Bản báo cáo kết quả scan có thể được trích xuất thành một tập tin dữ liệu dạng text thông thường để bạn dễ dàng hình dung "thể trạng" chiếc PC của mình.

Ad-Aware có thể cá nhân hoá các cài đặt. Một tính năng khá thú vị của chương trình này là TrackSweep, giúp bạn xoá các thông tin cá nhân khi lướt web. Khi kiểm nghiệm thì TrackSweep cho kết quả tốt với 3 trình duyệt chính.

Một cài đặt khác có thể thay đổi là chức năng Scan trong đó có chế độ tự động AutoScan, giao diện người dùng, và tập tin log. Phiên bản miễn phí có hạn chế khả năng cấu hình của chương trình.

Kết luận: Có khá nhiều lựa chọn đối với một chương trình anti-spyware. Với Ad-Aware, có thể chưa thể thoả mãn 100% sở nguyện của người dùng nhưng quả thực đây là một công cụ tương đối hữu ích. Nhìn một cách tổng thể thì Ad-Aware là một công cụ mạnh mẽ khi nhận diện và loại bỏ các hiểm hoạ rình rập. Ngày nay, nhiều phần mềm mới ra đời đã khiến cho ngôi vương của Ad-Aware mấy năm trược sụp đổ, thậm chí một số chức năng trong Ad-Aware chỉ được kích hoạt khi bạn trả tiền hiện đã được "hạ cánh" ở một số công cụ miễn phí khác. Một lưu ý khá quan trọng đó là chỉ nên sử dụng một chương trình anti-spyware mà thôi, nhằm để tránh các xung đột có thể không mong muốn giữa các phần mềm.